اصفهان، به شهر تاریخ و فرهنگ در ایران معروف است.
این شهر در مرکز ایران واقع شده و دارای تاریخچهای بسیار قدیمی است.
اصفهان در طول تاریخ میزبان فرهنگها و تمدنهای مختلفی بوده است.
تاریخ این شهر به بیش از 2500 سال پیش باز می گردد. در دوران هخامنشیان، اصفهان به عنوان یکی از مراکز مهم این امپراطوری شناخته میشد.
در دوران اسلام نیز، اصفهان به عنوان پایتخت دوم ایران قرار گرفت.
در دوران حکومت صفویان، این شهر رشد، توسعه فرهنگی و معماری بینظیری را تجربه کرد.
از جمله بناهای تاریخی مهم اصفهان میتوان به مسجد جامع اصفهان، عمارت عالیقاپو، پل خواجو و چهلستون اشاره کرد.
همچنین شهر اصفهان با بازارهای گنبد علوی و بازار وکیل نیز مشهور است.
تاریخچه اصفهان پر از رویدادهای مهم و فرهنگی است و این شهر همچنان به عنوان یکی از مقاصد گردشگری محبوب در ایران شناخته میشود.
در این مقاله از وبسایت گز نیکومنش با ما همراه باشید تا در رابطه با شهر اصفهان بیشتر بدانید.
تاریخچه اصفهان در طول تاریخ ایران
اصفهان در سه دوره متوالی پایتخت ایران بود.
در اوایل دوران سلجوقی، آل بویه و صفویه که آغاز این سلطنت ها به سال های 1050 تا 1722 بر می گردد.
در آن زمان اصفهان به عنوان پایتخت اصلی ایران قرار گرفت و توسعه بسیار زیادی پیدا کرد.
در میان سایر کشورهای جهان، اصفهان لقب یک شهر پیشرفته را در کارنامه تاریخی خود دارد. چندین بنای تاریخی در این شهر وجود دارد.
برخی از آنها توسط سازمان جهانی یونسکو به عنوان میراث تاریخی در جهان به ثبت رسیده اند.
در سال 2006 اصفهان به دلیل وجود بناهای تاریخی گسترده به عنوان پایتخت فرهنگی دنیا اعلام شد.
هر ساله تعداد زیادی از مسافران و گردشگران از داخل و خارج از کشور به این شهر تاریخی سفر می کنند.
این شهر در دشتی هموار به ارتفاع 1570 متر از سطح دریا واقع شده و دلیل آن وجود رودخانه زاینده رود است.
esfahan به دلیل معماری ایرانی، پلهای سرپوشیده، مساجد و منارههای متمایزش شناخته شده است.
در فرهنگ عامه به این شهر لقب «اصفهان نصف جهان» را نسبت داده اند.
Esfahan در آذر 1394 به همراه شهر رشت واقع شده در استان مازندران لقب اولین شهرهای خلاق ایران را گرفتند.
به گفته سازمان جهانی یونسکو به شهری، لقب شهر خلاق اعطا می گردد که از لحاظ طیف نبوغ و همچنین ظرفیت شهروندان برخوردار باشد.
میدان نقش جهان اصفهان یک نمونه بارز از بناهای بسیار باشکوه ایران است که قدمت آن به دوره صفوی بر می گردد.
اگر بخواهیم اشاره ای به آثار تاریخی اصفهان داشته باشیم باید در گام اول باید از:
منارجنبان، سی و سه پل، پل خواجو، کاخ چهلستون، عمارت عالی قاپو، مسجد شیخ لطف الله، پل مارنان، حمام علی قلی آقا
و… یاد کنیم.
سیل تحول معماری کهن و معاصر اصفهان
قبل از اسلام
از دروان قبل از اسلام، بناهایی به غیر از آتشکده یا همان کوه آتشگاه، تپه اشرف و پل شهرستان است.
این بناها تنها آثار به جا مانده از دوره ساسانیان در اصفهان است.
از میان این سه بنای تاریخی، تنها پل شهرستان هنوز پابرجا است.
تمامی آثار تاریخی که در اصفهان وجود دارند به زمان اسلام برمی گردد.
بیشتر آثار دوره های تاریخی پس از ورود اسلام هنوز به جا مانده است.
تمامی این آثار سبک و معماری خاصی دارند، به همین دلیل کارشناسان آثار باستانی توجه و علاقه بالایی به این بناها دارند.
دوران سلجوقیان در اصفهان
مهمترین بنای ساخته شده در زمان سلجوقیان مسجد جامع است.
این مسجد یکی از زیباترین و ساده ترین معماری های جهان را دارد.
در کنار سادگی و زیبایی این بنا، ظرافت خاصی در زمان ساخت آن به کار رفته است.
طبق نظر بسیاری از هنرمندان این سبک از معماری به نوعی از سکوت و درونگرایی اشاره دارد.
یکی از صفات بارز این سبک معماری، آرامش و زیبایی آن برای بیننده است.
حتی شهروندان بسیاری از کشورهای غربی هم علاقه وافری به تماشای این مدل معماری دارند، و حاضرند تا فرسنگ ها سفر کنند تا این بناهای تاریخی و دلنواز شهر اصفهان را از نزدیک نظاره نمایند.
تنها تفاوت بارز سبک معماری سلجوقیان با هنر معماری در دوران صفویان، توجه به جلوه هایی همچون: رنگ، نور و درخشندگی در زمان ساخت است.
از مهمترین بناهای بسیار باشکوه در آن زمان می توان به آرامگاه ملکشاه، سلطان سنجر و خواجه نظام الملک اشاره کرد.
تمامی این آثار فقط به داخل شهر اصفهان مربوط نمی گردد و ردپای آن در حومه این شهر هم وجود دارد.
به عنوان مثال اگر به روستای گز اصفهان که در مسافت 10 کلیومتری این شهر واقع شده است، سفر کنید.
ردپایی از این سبک معماری را در مسجد جامع شهرستان گز خواهید دید.
این مسجد هم یکی از شاهکارهای معماری در زمان حکومت سلجوقیان است.
معماری اصفهان در دوران صفویان
در اویل سال 1000 هجری قمری طبق دستور شاه عباس اول پایتخت حکومت صفویان از شهر قزوین به اصفهان منتقل شد.
در این دوران جمعیت اصفهان به شدت افزایش پیدا کرد و همین موضوع باعث شد تا اصفهان به لحاظ فرهنگی و تجاری پیشرفت کند.
دوران صفویه به عصر طلایی و کمال در معماری و شهرسازی ایران معروف است.
هنرمندان ساکن شهر جلفا استان آذربایجان اوج خلاقیت و شکوه خود را در معماری ایران و همچنین شهری مثل اصفهان در آن زمان برپا گذاشتند.
از جمله هنرمندانی مشهور و نامدار آن دوره می توان به افرادی همچون: محمدرضا و علی اکبر اصفهانی اشاره کرد.
شهر اصفهان در زمان حکومت صفویان به عنوان شهر مرکز امپراطوری قرار گرفت.
تنها دلیل علت این کار فاصله نزدیک بودن به خراسان در مقایسه با قزوین بود.
بسیاری از کارشناسان و تاریخ نگاران بر این باورند که موقعیت جغرافیایی اصفهان باعث شد تا شاه عباس صفوی به راحتی در مقابل حملات و تهدیدات ازبکان و عثمانیان از این شهر محافظت کند.
شاه عباس صفوی بدون هیچ تغییری در بافت قدیمی شهر، توانست تا توسعه بسیاری به آن بدهد.
میدان نقش جهان، دولتخانه و خیابان چهارباغ در آن زمان ساخته شدند.
اگر بخواهیم به ویژگی های مهم معماری در زمان صفویان اشاره کنیم.
باید از استحکام و زیبایی زیر ساخت های معماری آن دوران نام ببریم.
بیشتر آثار ساخته شده در آن دوران تابش رنگ نور و جذابیت های بسیاری دارند.
امروزه باتوجه به پدید آمدن سبک معماری مدرن در جهان هنوز، هم بسیاری از معماران صاحب سبک اشاره خاصی به معماری ایران در زمان صفویان می کنند.
سبک معماری معاصر اصفهان + آثار مهم
مهمترین چیزی که از زمان عهد قدیم به عصر جدید، دچار تحول گردیده، معماری با حجم کمتر است.
به فرض مثال در زمان ساخت بعضی از آثار مثل چهار تاقی نیاسر از گنبدهای ضخیم تر و مقاوم تری استفاده شده است.
همچنین مسجد جامع عباسی اصفهان هم نمونه ای دیگر از این سبک معماری می باشد.
با گذر زمان معماران به دنبال روش های برای پایین آوردن حجم بناها بودند.
از جمله روش هایی به کار رفته در سبک معماری معاصر اصفهان تغییر در ساختار هندسی بناها بود.
مثلا در زمان ساخت یک سازه به جای چیدمان مصالح به صورت دایره ای، آن را به ابعاد مربعی تغییر شکل دادند.
اگر به دنبال مشاهده چنین سبک از معماری هستید وقت آن رسیده تا از گنبد خواجه نظام المک یا همان مسجد جامع اصفهان دیدن کنید.
منبع مقاله : https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86