گز یکی از سوغات معروف اصفهان، چهارمحال و کرمان می‌باشد که از محبوبیت خوب در بین تمامی سنین برخودار است. این نوع از شیرینی با نام‌های دارشیشعان، دیش یولقون، دهن القندول، عراقا عودالبرق در نقاط مختلف دنیا شناخته شده است. بیشتر گزهای تولیدی در اصفهان بر پایه ترنجبین، انگبین و شیرخشت می‌باشد.
در مقالات قبلی به طرز تهیه گز، فرهنگ گز و نگاه جزئی به خواص گز پرداختیم. در این مقاله سعی داریم به تفکیک، خواص انواع گز را بررسی کنیم. با ما همراه باشید…
انواع گز
گز به لحاظ تنوع طعم‌های متنوعی دارد که هرکدام بسته به نوع شهد آن خواص خاص خود را دارد.
- گز علفی
- گز ترنجبین
- گز انگبین
- گز شیرخشت
گز علفی
از فرآورده‌های غنی و با ارزش ایران، درختان بلوط خاکستری رنگ با بیش از 6 متر ارتفاع جنگلهای زاگرس شمالی و غرب کشور ماده‌ای و یا شهدی بر روی شاخه و برگ‌های درخت بلوط ، نوعی وجود دارد که از نیش حشره گز علفی حاصل می‌شود.
انواع گز علفی
- بلوط لبنانی
- دارمازو
مواد غنی گز علفی
گز علفی سرشار ا زمواد مغنی من جمله:
- ساکارز
- پلی ساکارید
- موسیلاژ
- فرکتوز
همچنین مقدار قابل توجهی ویتامین ” ث “دارد.
خواص دارویی گز علفی در طب سنتی
گز علفی همانند گزهای دیگر ( انگبین و شهداد) علاوه بر مصرف خوراکی بعنوان دسر و یا شیرینی خواص درمانی و دارویی بسیاری دارد که در زیر به آن اشاره می‌کنیم.
- درمان بواسیر
- درمان زخم معده
- درمان بیماری ریوی
- باز شدن رنگ پوست
- درمان بیماری کلیوی
- قبض کننده خونریزی
- رقیق و صاف کردن خون
- رفع سستی اندام و ماهیچه
- تقویت کننده دستگاه تنفسی
- رفع سرفه های گرم( صندل سرخ)
- درمان بیماری گوارشی (نمک هندی)
- درمان تبلی تخمدان (بعنوان گیاه قاعده آور شناخته می‌شود)
جهت مشاهده انواع گزنیکومنش کلیک کنید
گز انگبین
یکی دیگر از انواع گز که سرشاز از املاح ضروری بدن همچون: انواع ویتامین، کلیسم و منیزیم می‌باشد گز انگبین با نام لاتین Astragalus brachycalyx است، که 40 الی 50% قند آن فروکتوز می‌باشد. علی‌رغم خشک و سرد بودن طبعیت برگ انگبین، شهد انگبین طبیعتی گرم و خشک دارد.
خواص گز انگبین
گز با کیفیت و مرغوب به دلیل مواد اولیه سرشار از مواد مغذی و معدنی، می تواند علاوه بر خواص دارویی خواص درمانی داشته باشد. همچنین طبیعت گزانگبین سرد و خشک و شهد آن برخلاف طبیعتش گرم می‌باشد.
- تقویت کننده قوای جسمی و جنسی
- درمان زخم اثنی عشر و روده
- مسدود کننده مجرای طحال
- درمان گرفتگی و ورم (اِدِم)
- بهبود سرماخوردگی
- درمان زردی یا یرقان
- درمان اختلالات کبد
- رفع رفلاکس معده
- درمان انگل روده
- درمان ناباوری
- ضد میکروب
- اسپرم سازی
- ضد التهاب
- ضد اسهال
- ضد باکتری
- درمان به ورم
- بهبود سوختگی
- درمان تنگی نفس
- درمان اسهال خونی
- تقویت کننده اعصاب
- پیشگیری از هموروئید
- درمان مشکلات گوارشی
- درمان یرقان کیسه صفرا
- تسریع در فرآیند درمان زخم
- پیشگیری از یبوست و بواسیر
- کمک به محکم شدن استخوان
- پیشگیری از پوکی و نرمی استخوان
- درمان زخم روی پوست و زخم های باز
همچنین گزانگبین با بارهنگ که در قرآن هم به آن اشاره شده است برای درمان عفونت‌های زنانه موثر است.
گز نیکومنش با رعایت استانداردهای ملی و مواد اولیه مرغوب سعی در تولید یکی از بهترین گزها با مدل‌های گوناگون کرده است.
وجه تمایز گزانگبین می‌توان به وجود فروکتوز موجود در آن اشاره کرد.
- یکی از قندهای ساده‌ای که سالم بودن گز را با اهمیت جلوه می‌دهد وجود فروکتوز در شهد انگبین می باشد. به صورتی که بیشترین شیرینی آن از نوع ساکارز می‌باشد که روند جذب آن آهسته‌تر هست.، بنابراین برای افراد مبتلا به دیابت بلا مانع است ( مصرف تا حد مجاز ) که به گزهای رژیمی شهرت دارند.
- یکی از پرکاربردترین گیاهان درمانی در صنایع دارووی
- 40% از قند کمیاب گزانگبین از فروکتوز می‌باشد.
نکته: وجود ماده من یا مان نوعی از مواد خوراکی سفید رنگ و عسل مانند است که بطور مستقیم حشره پسیل ( Cyamophila astragalicola ) روی گیاه گزانگبین با خاصیت دارویی تولید می‌شود.
جهت مشاهده قیمت گز انگبین گز نیکومنش کلیک کنید
گز ترنجبین
حرکت حشره سخت پوش بالپوش از نوع Larinus روی گیاه خارشتر و یا Alhagi Camelorum ماده‌ای شیرین بنام ترنجبین ( ترنگین ) بوجود می‌آید که در اروپا با نام مان ایرانی می گویند. این ماده سامل گلوکز،ساکاروز، فروکتوز و تری ساکارید می باشد که در آب به راحتی حل می‌شود. ارزش غدایی بالای ترنچبین یکی از بهترین جایگزین‌ها به جهت شیرین کردن انواع گز و شیرینی می‌باشد. علی‌رغم افرودنی ترنجبین در گز که باعث بالارفتن قیمت گز می‌شود اما یکی از پرطرفدارترین نوع گز بحساب می‌آید.
جهت اطلاع از انواع گز ترنجبین و قیمت آن کلیک کنید
یکی دیگر از علت‌های کوچ تولیدکنندگان گز، از نوع انگبین به ترنجبین از بین رفتن زیستگاه این ماده می‌باشد.
خواص ترنجبین
- درمان خارش موی سر
- درمان کم کاری کبد
- درمان زردی نوزاد
- پایین آوردن تب
- درمان یبوست
- درمان جوش
- تصفیه خون
- درمان انگل
- درمان خلط
- ملین کننده
- ضد سرفه
گز نیکومنش سعی در تولید انواع گز ترنجبین طبق استانداردهای ملی و با کیفیت بالا کرده است. جهت اطلاع از قیمت گز نیکومنش کلیک کنید
گیاه خارشتر چیست و چه خواصی دارد؟
گیاه خارشتر درختچه‌ای کوچک خاردار با ریشه‌هایی به عمق 5 تا 7 متر در عمق زمین است.گیاه خارشتر با نام‌های خارانگبین، خرانگبین، خرانگوی، خاربز و ترنجبین شناخته شده است. این گیاه در گروه باقلائیان قرار گرفته که بعلت خواص بسیار زیاد در کل جهان پر استفاده می‌باشد. ساقه خارشتر سبز و لب تیغ زرد و گل‌های صورتی و قهوه‌ای رنگ است که تیغ‌های 2 الی 4 سانتیمتری فراوانی دارد. این گیاه بیشتر در مناطق جنوبی می‌روید.
از خواص خارشتر می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- درمان بواسیر
- پاک سازی مثانه
- درمان زخم مقعد
- پیشگیری از عفونت بدن
- تقویت کننده سیستم ایمنی بدن
- تسهیل کننده استفراغ
- از بین بردن قولنج
- درمان کبد چرب
- درمان روماتیسم
گز شیرخشت
گز در رژیم غذایی مبتلایان به سرطان
اگر برای تولید گز هدف خواص درمانی باشد بهتر است که از انگبین‌های طبیعی، ترنجبین و شیر خشت استفاده شود. زاگزانتین موجود، خواص آنتی اکسیدان دارد، همچنین به دلیل وجود ویتامین‌های A.C.E منجر به بالا رفتن سیستم ایمنی بدن می‌شود، بنابراین می‌توان گفت گز در درمان بیماری‌های صعب العلاج مثل سرطان تاثیر گذار است. همچنین بدلیل اینکه گلوکز یا انواع شیرینی از سبد غذایی مبتلایان به سرطان حذف می‌شود گز جایگزین خوبی باشد.
خواص شیرخشت نسبت به خواص ترنجبین بیشتر است. شیرخشت طبیعت سرد و معتدلی دارد.
یکی از دلایل طرفداران گز شیرخشت، متفاوت بودن طعم شیرینی این نوع از گز نسبت به شیرینی عسل و شکر است. از خواص گز شیرخشت می‌توان رفع کننده سرفه و خارش، پایین آوردنده طب، تقویت کننده کبد، کلیه ومعده اشاره کرد. ناگفته نماند که مصرف بیش از حد گزشرخشت منجر به زود انزالی خواهد شد. یکی از علت‌های اینکه گز شیرخشت گرانتر از گزهای دیگر می‌باشد این است که اغلب گزهای موجود انگبین ندارند.
خواص گز شیرخشت
- پایین آورنده دمای بدن
- تقویت کننده معده
- از بین برنده صفرا
- تقویت کلیه
- ملین کننده
- تقویت کبد
- رفع خارش
- رفع سرفه
- رفع خلط
نکته: اما از عوارض زیاد خوردن آن به انزال زودرس اشاره‌شده است که البته به دلیل گران قیمت بودن، اغلب گزها این انگبین را ندارند.
جمع بندی
در کل می‌توان گفت گز با طعم های متفاوت و خواص درمانی‌ای که دارد روزانه طرفدار بیشتری را جذب می‌کند. توریستی نیست که به اصفهان بیاید و از این شیرنی تناول نکند.
کپی برداری بدون نوشتن منبع غیر قانونی می‌باشد.
